Όταν ακούμε “Μεσογειακή δίαιτα” μας έρχονται στο μυαλό ελληνικά παραδοσιακά φαγητά, μοναδικές γεύσεις και πληθώρα θρεπτικών συστατικών. Η Μεσογειακή δίαιτα, ωστόσο, έχει ρίζες από το Μεσαίωνα, καθώς φαίνεται ότι η αρχαία ρωμαϊκή παράδοση περιλάμβανε όλα τα τρόφιμα που συνιστούν τη σύγχρονη Μεσογειακή διατροφή. Στην δεκαετία του ’60 η μελέτη των 7 χωρών, έδειξε ότι οι κάτοικοι της Κρήτης είχαν το μικρότερο ποσοστό θνησιμότητας αλλά και εμφάνισης ασθενειών όπως καρδιοπάθειες, καρκίνος, διαβήτης. Η διαφορά τους από τους κατοίκους των άλλων χωρών έγκειται κυρίως στις διατροφικές τους συνήθειες και τον τρόπο ζωής. Ο επίσημος όμως όρος “Μεσογειακή Διατροφή” επινοήθηκε από τον φυσιολόγο Ancel Keys και τη γυναίκα του Margaret Keys όταν κατά το 1952 ταξίδεψαν στην Ιταλία και την Ισπανία και πραγματοποίησαν κάποιες πειραματικές έρευνες για την αρτηριακή πίεση, τη χοληστερόλη και τη διατροφή.
Η Μεσογειακή διατροφή, είναι ένα ισορροπημένο πρότυπο διατροφής, που χαρακτηρίζεται από υψηλή κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, δημητριακών ολικής άλεσης, οσπρίων και ξηρών καρπών, μέτρια κατανάλωση ψαριών, πουλερικών, αβγού και γαλακτοκομικών και χαμηλή κατανάλωση κόκκινου κρέατος και ζωικών λιπών. Η πλούσια σύστασή της σε ωφέλιμα λιπαρά, αντιοξειδωτικά και αντιφλεγμονώδη συστατικά, συμβάλλει σε πολλαπλά οφέλη στην υγεία μας.
Στη μελέτη PREDIMED, συμμετείχαν 7.447 άτομα με υψηλό κίνδυνο καρδιακής νόσου τα οποία ακολούθησαν για σχεδόν 5 χρόνια, μία από τις τρεις διαφορετικές δίαιτες:
Μεσογειακή διατροφή με πρόσθετο έξτρα παρθένο ελαιόλαδο (Med + Ελαιόλαδο)
Μεσογειακή διατροφή με προσθήκη ξηρών καρπών (Med + Nuts)
Μια ομάδα ελέγχου δίαιτας χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά
Σύμφωνα με αυτή τη μεγάλη μελέτη, φάνηκε ότι η Μεσογειακή διατροφή συνέβαλε στην πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων, σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2, μεταβολικού συνδρόμου, ορισμένων μορφών καρκίνου, και άλλων ασθενειών.
Πέρα όμως από τα οφέλη της στην υγεία, η Μεσογειακή διατροφή, σύμφωνα με πληθώρα μελετών, φαίνεται ότι συμβάλλει αποτελεσματικά, τόσο στην απώλεια βάρους, όσο και στην διατήρηση της απώλειας αυτής. Στις 3 παρακάτω μελέτες φάνηκε ότι τα άτομα που ακολούθησαν Μεσογειακή δίαιτα είχαν μεγαλύτερη απώλεια βάρους σε σχέση με μία χαμηλού λίπους δίαιτα.
Επιπλέον, μια μεγάλη έρευνα με 32 χιλ. εθελοντές, έδειξε ότι η μακροχρόνια υιοθέτηση της Μεσογειακής διατροφής συσχετίστηκε με μειωμένη επαναπρόσληψη βάρους αλλά και μειωμένη αύξηση του σπλαχνικού λίπους.
Ένα ακόμη σημαντικό χαρακτηριστικό της Μεσογειακής διατροφής, είναι ότι δεν περιλαμβάνει μόνο υγιεινά τρόφιμα, αλλά προτείνει και έναν υγιεινό τρόπο ζωής. Συστήνεται φυσική δραστηριότητα, επαρκής πρόσληψη νερού, ενασχόληση με τη μαγειρική, ενώ ταυτόχρονα περιλαμβάνει και τον κοινωνικό χαρακτήρα του φαγητού. Τα χαρακτηριστικά της «καλύτερης» διατροφής περιλαμβάνουν την ισορροπία, τη διατηρησιμότητα, την ευγευσία, τη φιλικότητα προς την οικογένεια, τη βιωσιμότητα, καθώς και την υγιεινή. Η Μεσογειακή Διατροφή παίρνει τσεκ σε όλα αυτά τα κουτάκια», δήλωσε ο ιδρυτικός διευθυντής του Κέντρου Πρόληψης του Πανεπιστημίου Yale, Dr. David Katz.
Συμπερασματικά, η μεσογειακή διατροφή δεν έρχεται τυχαία πρώτη στην κατάταξη των καλύτερων διαιτών τα τελευταία 4 χρόνια. Η σταθερή παρουσία της στο πέρασμα του χρόνου επιβεβαιώνει την αξία και τη σημαντικότητά της. Αποτελεί μια διατροφή με πολλαπλά οφέλη στη υγεία αλλά και στον έλεγχο του βάρους μας, έχει τις ρίζες της στην ελληνική παράδοση και φυσικά βάζει το λιθαράκι της στην Μακροζωία.
Μελέτες
Estruch R, Ros E, Salas-Salvadó J, Covas MI, Corella D, Arós F, Gómez-Gracia E, Ruiz-Gutiérrez V, Fiol M, Lapetra J, Lamuela-Raventos RM. Primary prevention of cardiovascular disease with a mediterranean diet supplemented with extra-virgin olive oil or nuts. New England Journal of Medicine. 2018 Jun 13.
Esposito K, Marfella R, Ciotola M, et al. Effect of a Mediterranean-Style Diet on Endothelial Dysfunction and Markers of Vascular Inflammation in the Metabolic Syndrome: A Randomized Trial. JAMA. 2004;292(12):1440–1446. doi:10.1001/jama.292.12.1440
Agnoli C, Sieri S, Ricceri F, Giraudo MT, Masala G, Assedi M, Panico S, Mattiello A, Tumino R, Giurdanella MC, Krogh V. Adherence to a Mediterranean diet and long-term changes in weight and waist circumference in the EPIC-Italy cohort. Nutr Diabetes. 2018 Apr 25;8(1):22. doi: 10.1038/s41387-018-0023-3. PMID: 29695712; PMCID: PMC5916888.